Parki Narodowe Izraela cz. III – Ein Prat i Wadi Qelt

Parki Narodowe Izraela cz. III – Ein Prat i Wadi Qelt.
Ein Prat, zwane również Ein Fara to Rezerwat Przyrody na Pustyni Judzkiej. Jest to największe z 3 źródeł rzeki Prat. Pozostałe źródła to Ein Maboa i Ein Qelt. Rzeka podzielona jest na trzy sekcje: górną, którą jest Wadi Fara, środkową – Wadi Fawar i dolna – Wadi Qelt.

Rzeka Prat a właściwie jet to jedynie strumień, płynie przez Pustynię Judzką z Jerozolimy (ok. 770 m npm.) do Jerycha a następnie wpada do rzeki Jordan (395 m ppm) i liczy ok 28 km długości. Po drodze przecina liczne warstwy piaskowca Pustyni Judzkiej tworzące kaniony i wysokie klify. Strumień ten jest bardzo obfity w wodę co daje życie licznym stworzeniom wodnym jak ryby, mięczaki i skorupiaki. Płazy, gady i ssaki oraz liczne gatunki ptaków żyją dzięki wodzie ze strumienia Prat oraz pobliskiej roślinności.

Ludzie zasiedlali ten teren już od starożytności. Pozostały do dziś ruiny osiedli, klasztorów i pałaców wybudowanych wzdłuż strumienia. Znaleziono w pobliżu wiele akweduktów, z których najstarszy datowany jest na II w pne., ale również wiele z nowocześniejszych czasów. Znaleziono też wiele starożytnych dróg prowadzących tędy z Jerozolimy do Jerycha, przy których odnaleziono Genesisland – namiot gościnny dla przechodzących tędy karawan, gospodę, w której aktualnie urządzono Muzeum Miłosiernego Samarytanina oraz klasztor św. Jerzego w Wadi Qelt.

Źródła strumienia Prat posiadają zadziwiająco wiele wody w porównaniu z geologią tych terenów. Woda z padających deszczy w Górach Jerozolimskich spływa tutaj podziemnymi korytarzami i wypływa każdą wolną szczeliną w skałach. I właśnie tutaj, gdzie jest źródło i kanion (inaczej zwany wadi) Prat jest takim miejscem. Tworzą się tutaj naturalne skalne baseny, gdzie dziennie wpływa ok 1500 m kw wody.

W 1927 r. Brytyjczycy zaczęli pompować wodę z Ein Prat a później również z Ein Maboa i Ein Qelt to domów w północnej i wschodniej Jerozolimie. System polegał na tym, że woda wpływała do licznych basenów filtrujących a potem elektryczna pompa wtłaczała je na górę do Jerozolimy.

W 1970 r. proces ten zatrzymano gdyż Wschodnią Jerozolimę zaczęto nawadniać ze źródeł rzeki Yarkon na północ od Tel Avivu. Od tej pory wody Ein Prat płyną sobie swobodnie naturalnym strumieniem, ale pozostałości po pompach wciąż można w tym miejscu oglądać.

W starożytności wody ze strumienia były filtrowane na potrzeby wody pitnej i do nawadniania upraw. W pobliżu znaleziono też ruiny osiedla Tel Fara z czasów później epoki brązu oraz żelaza. Ziemie te należały wówczas do pokolenia Benjamina.

W czasach Bizancjum wielu pustelników zaczęło się osiedlać w okolicznych grotach wzdłuż Wadi Prat aż po Wadi Qelt. Każdy miał swoją grotę a spotykano się tylko przez przypadek lub z konieczności. Dopiero potem zaczęto budować miejsca wspólnych spotkań, które następnie przekształcono w klasztory. Na terenie Rezerwatu Ein Prat jest do dziś funkcjonujący klasztor Faran. Został ufundowany przez mnicha z Azji Mniejszej – Haritouna w IV w ne. Według tradycji chrześcijańskiej Haritoun pielgrzymował z Jerozolimy nad Jordan do miejsca chrztu Jezusa, kiedy napadnięto go, obrabowano i uwięziono w pobliskiej grocie. Potem wąż zatruł jadem wino jego oprawców a on sam w ten sposób został uwolniony i w 330 r ne wybudował klasztor nad grotą w której był więziony. Każdy mnich w tym klasztorze miał swoją własną celę a spotkania wspólne odbywały się tylko w soboty i niedziele na modlitwy. W 614 r ne w czasie najazdu Persów, mnisi zostali zabici a klasztor zburzony. Potem Prawosławna Cerkiew Rosyjska odkupiła ten teren od Turków Otomańskich i wybudowali nowy klasztor na ruinach tego z czasów Bizancjum ale w 1980 r. został opuszczony i ponownie odrestaurowany i zasiedlony za sprawą mnicha z Białorusi – Anaopheri, w 1990 r. Dziś można go zwiedzać tylko po uprzednim dostaniu pozwolenia.

W dolnej części strumienia w Wadi Qelt jest jeszcze jeden klasztor. Klasztor św. Jerzego Koziby wybudowany przez prawosławnych Greków ok. 420 r ne. Został on również zniszczony przez Persów w 614 r ne. i odbudowany w XII w przez cesarza Manuela I Komnena. Od ok. XV w klasztor był opuszczony i w ruinie i ponownie odbudowany i zasiedlony ok 1901 r. W środku znajduje się grób św. Jerzego Koziby oraz relikwie 14 czaszek mnichów zabitych podczas najazdu perskiego. Klasztor został wybudowany na skale w kanionie Wadi Kelt. Prowadzi do niego kręta i stroma droga w dół. Od klasztoru okolicznymi wzniesieniami Pustyni Judzkiej prowadzi Droga Krzyżowa oraz samym wadi można dojść do Jerycha. Widać stąd już Górę Kuszenia.