Obyczaje i święta w Izraelu cz. VI – Jom Kippur

Jom Kippur czyli Sądny Dzień, albo Dzień Pojednania. Jest to dzień, kiedy Żydzi oczyszczają się z grzechów. Jest to pojednanie z Bogiem i bliźnimi. Już przed Świętem Rosh HaShana oraz w ciągu 10 dni po nim aż do Jom Kippur zaczynają się tzw. slichot czyli przepraszania. Należy przeprosić Boga za złe uczynki przeciw Niemu oraz bliźnich za zrobione im choćby niechcący krzywdy. Grzechem jest również nie przebaczenie po trzykrotnym przeproszeniu kogoś.

Na zdjęciach możecie zobaczyć tłumy Żydów przybywających przed Jom Kippur pod Ścianę Płaczu aby przeprosić za grzechy.

Tradycja żydowska stanowi o tym, że święto to wzięło się od tego kiedy Mojżesz dostał drugie tablice Dziesięciu Przykazań na Górze Synaj a stało się to w dniu kiedy Bóg przebaczył Żydom kult „złotego cielca”.

Tora nakazuje powstrzymać się w tym dniu od pracy. Należy zachować ścisły post, czyli nie jeść i nie pić od zachodu słońca poprzedzającego dzień święta do zachodu słońca kiedy się ono kończy. Nie wolno podczas tego postu się myć, strzyc, golić ani nosić skórzanego obuwia. Zabronione jest też współżycie, gdyż jest to dzień oczekiwania miłosierdzia Bożego. Nie wolno jeździć samochodem po drogach izraelskich ani latać nad przestrzenią Izraela. Ruch uliczny odbywa się jedynie wewnątrz miast i wiosek arabskich.

W czasach kiedy istniała Świątynia dzień ten był bardzo uroczysty. Arcykapłan, i tylko on i tylko tego dnia, mógł wejść do miejsca tzw. „najświętszego z najświętszych” a więc tam gdzie stała Arka Przymierza. Wcześniej przenosił się na tydzień do specjalnego pomieszczenia, gdzie przebywał w odosobnieniu, a dzień przed świętem musiał przejść pięciokrotne oczyszczenie rytualne (dziś Żydzi ortodoksyjni również przed Jom Kippur idą do mykwe, czyli rytualnego basenu) a następnie zakładał białe szaty z lnu. Dlatego też święto to kojarzy się z bielą, wszyscy, zwłaszcza mężczyźni, starają się przywdziewać białe ubrania. Tego dnia, również Aron HaKodesz, czyli szafa w której przetrzymuje się Torę, jest przysłaniana białą zasłoną, zwaną parochet.

Na wewnętrznym dziedzińcu Świątyni składano ofiary ze zwierząt, gdyż wierzono, że ich krew miała moc przebłagania za grzechy. Zabijano też jednego kozła za naród a jednego wypędzano za miasto po tym jak Arcykapłan w specjalnej modlitwie przenosił na niego grzechy narodu. W ten sposób naród Izraela był oczyszczany z grzechów.

Dzisiaj ortodoksyjni Żydzi praktykują podobny rytuał zwany kaparot. Zamienili jednak kozła na białego koguta (dla mężczyzn) lub kurę (dla kobiet). Wypowiadając podobną formułę jaką wypowiadał Arcykapłan kręcą trzykrotnie grzesznikowi lub sobie sami nad głową białym kogutem lub kurą, przenosząc w ten sposób na nich swoje grzechy. Następnie podcina się gardło zwierzęciu i wsadza głową w dół do specjalnych lejków aby się wykrwawiły na śmierć. Potem można je oddać biednym lub zjeść po zakończeniu postu. Niektórzy ortodoksyjni a zwłaszcza ultra ortodoksyjni Żydzi poddają się ceremonii malkot, czyli biczowaniu na znak pokuty.

W Jom Kippur pobożni Żydzi przebywają w synagogach przepraszając za grzechy. Jest to też jedyny dzień kiedy czytając Torę wymawia się słowo Jahwe. W pozostałych przypadkach zamienia się nazwę Boga na Pan lub Imię. Jest to też jedyny dzień w roku kiedy Żydzi klękają podczas gdy wymawia się imię Boga. A kilka dni później następuje tygodniowe Święto Sukot, ale o tym w następnym odcinku.

Tekst: Anna Szczypińska, 16.10.2016 r.
Zdjęcia: Internet